Yapı güvenliğini sağlamak, her projede teknik ve yasal sorumluluğun temelini oluşturur. Bu nedenle yapı denetim sistemi, inşaat sektörünün en kritik aşamalarından biri hâline gelir. Özellikle taşıyıcı sistemi çelik olan yapılarda, mühendislik hesaplamaları ve imalat detayları daha hassas kontrol gerektirir. Bu süreç, yapı denetim kuruluşları tarafından yürütülür ve tüm adımlar mevzuata uygun olarak belgelenir.
Çelik yapılarda, taşıyıcı sistemin fabrikada üretilip sahada monte edilmesi, uygulama sürecinde farklı denetim mekanizmalarını beraberinde getirir. Kaynak kalitesi, cıvata bağlantıları, malzeme sertifikaları ve montaj uygulamaları yapı denetim ekipleri tarafından düzenli şekilde incelenir. Yapının her aşamasında yapılan kontroller, olası risklerin önceden tespit edilmesini sağlar.
Yapı denetim sistemi, sadece güvenliği değil, projelerin teknik doğruluğunu da garanti altına alır. Ruhsat süreciyle başlayan bu denetim, yapı kullanım izni alınana kadar kesintisiz şekilde devam eder. Bu nedenle denetim sürecine gereken önemin verilmesi, hem yasal yükümlülükleri yerine getirir hem de uzun vadeli yapı performansını olumlu yönde etkiler.
Yapı Denetim Süreci Nasıl İşler?
Çelik yapı projelerinde yapı denetim süreci, inşaatın yasal ve teknik açıdan kontrol altında yürütülmesini sağlar. Bu sistem, 4708 Sayılı Yapı Denetim Kanunu kapsamında yürütülür ve tüm yapılar için zorunlu tutulur. Süreç, yapı ruhsatı başvurusuyla birlikte başlar ve iskan alınana kadar devam eder.
1. Denetim Firmasıyla Sözleşme İmzalanır : Yapı sahibi, ruhsat başvurusu öncesinde lisanslı bir yapı denetim kuruluşu ile sözleşme imzalar. Bu sözleşme, projelerin teknik kontrolünün bağımsız bir kurum tarafından yürütüleceğini gösterir.
2. Proje Onay Süreci Başlatılır : Denetim firması, mimari, statik, elektrik ve mekanik projeleri inceler. Çelik yapı projelerinde, özellikle statik hesapların ve birleşim detaylarının yönetmeliklere uygunluğu dikkatle denetlenir. Uygun bulunan projeler onaylanarak belediyeye sunulur.
3. Şantiye Kontrolleri Yapılır : İnşaat süreci başladığında, denetim firması sahada düzenli denetimler gerçekleştirir. Malzeme kalitesi, montaj hataları, kaynak testleri ve ankraj kontrolleri gibi kritik noktalar sahada gözlemlenir.
4. Aşama Aşama Raporlama Yapılır: İnşaatın ilerlemesine bağlı olarak, temel, taşıyıcı sistem ve çatı aşamalarında uygunluk raporları hazırlanır. Her aşama için kontrol listeleri oluşturulur.
5. Eksiklik Tespitinde Müdahale Edilir : Uygulamada proje dışına çıkıldığı tespit edilirse, yapı denetim firması durumu belgeleyerek müteahhidi ve belediyeyi bilgilendirir. Düzeltme yapılmadığı takdirde inşaat durdurulabilir.
6. Kullanım İzni Öncesi Son Kontrol Yapılır: İnşaat tamamlandığında, yapı kullanma izin belgesi (iskan) alınmadan önce denetim firması son kontrolünü yapar. Tüm belgeler ve uygulamalar uygun bulunduğunda, süreç tamamlanmış olur.
Uygunsuzluk Tespitinde Ne Yapılır?
Yapı denetim sürecinde, projeye aykırı uygulama ya da teknik yetersizlik tespit edildiğinde denetim firması derhal müdahale eder. Bu durum, sadece teknik değil aynı zamanda hukuki bir süreci de beraberinde getirir. Çelik yapılarda, uygunsuzluklar genellikle kaynak hataları, yanlış kesit kullanımı, eksik ankraj uygulaması ya da birleşim detaylarına aykırılık şeklinde ortaya çıkar.
Denetim firması uygunsuzluğu önce şantiye defterine yazar. Ardından yapı sahibi, şantiye şefi ve müteahhit resmî olarak bilgilendirilir. Sorunun aciliyetine göre inşaat tamamen veya kısmen durdurulabilir. Durdurma işlemi, belediye veya ilgili idarenin bilgisine sunularak belgelenir.
Giderilmesi istenen hata, yeniden kontrol edilene kadar uygulama devam ettirilmez. Hata düzeltildikten sonra denetim ekibi sahada yeniden inceleme yapar. Uygunluk sağlandığında tutanakla kayıt altına alınır. Eğer uygunsuzluk tekrarlanırsa yapı denetim firması sözleşmeyi feshedebilir ve durumu belediyeye resmi yazıyla bildirir.
Bu süreç, çelik yapının taşıyıcı güvenliğini korumayı hedefler. Yapının ilerleyen aşamalarda risk oluşturmaması için her uygunsuzluk titizlikle raporlanır ve çözüme kavuşturulur.